กรดไนตริก 68%

กรดไนตริก หรือ กรดดินประสิว (Nitric acid)
เป็นกรดที่มีอันตราย หากสัมผัสจะทำให้เกิดแผลไหม้ขั้นรุนแรงหัวข้อหลัก

ลักษณะเฉพาะ

1. เป็นของเหลวใสไม่มีสี ถึงเหลืองอ่อน มีไอระเหย มีกลิ่นฉุนแสบจมูก สลายตัวให้ก๊าซสีน้ำตาลเหลืองซึ่งเป็นออกไซด์ของไนโตรเจน Nox.มีความเป็นพิษสูง
2. ระเหยเป็นไอได้รวดเร็ว ไอเป็นกรดมีพิษต่อระบบทางเดินหายใจ
3. เป็นกรดแก่
4. มีมวลโมเลกุลเท่ากับ 63.01 กรัม/โมล
5. ความหนาแน่นสัมพัทธ์ 1.391 กรัม/ลบ.ซม.ที่ 30 องศาเซลเซียส
6. จุดหลอมเหลว -42 องศาเซลเซียส
7. จุดเดือด 83 องศาเซลเซียส

การผลิตกรดไนตริก สามารถผลิตได้ด้วยกระบวนการ ดังนี้

1. การใช้ไนโตรเจนไดออกไซด์เป็นสารตั้งต้นทำปฏิกิริยากับน้ำ ทำให้ได้กรดไนตริก และกรดไนตรัส ดังสมการ
   2NO2 + H2O = HNO3 + HNO2 หรือ
   3HNO2 = = HNO3 + 2N + H2O หรือ
   3NO2 + H2O = 2HNO3 + NO
2. การใช้แอมโมเนียเป็นสารตั้งต้น

การนำมาใช้ประโยชน์

1. ด้านอุตสาหกรรม นิยมนำมาเป็นส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดชนิดต่างๆ ใช้เป็นสารเร่งปฏิกิริยา ใช้เป็นตัวทำละลาย ตัวทำละลายโลหะโดยเฉพาะเหมืองทองคำ
2. ด้านการเกษตร ใช้สำหรับการฆ่าเชื้อ และป้องกันเชื้อราในผลผลิตทางการเกษตร
3. ด้านครัวเรือน ใช้สำหรับการฆ่าเชื้อ และล้างทำความสะอาดผักผลไม้ในครัวเรือน
4. ห้องปฏิบัติการ ใช้สำหรับปรับความเป็นกรดของสารละลายตัวอย่าง ใช้สำหรับปรับความเป็นกรดของน้ำตัวอย่างเพื่อช่วยป้องกันการเติบโตของจุลินทรีย์ แพลงก์ตอนพืช ป้องกันการสังเคราะห์แสง และป้องกันการตกตะกอนของโลหะ ละลายโลหะไม่ให้จับจับภาชนะเก็บตัวอย่าง โดยเฉพาะการเก็บตัวอย่างน้ำสำหรับการวิเคราะห์ค่า TKN TP COD และโลหะหนัก

การใช้สารละลายกรดไนตริกในครัวเรือน และภาคการเกษตรจะในความเข้มข้นเพียงเล็กน้อย ด้วยการละลายในน้ำสะอาดสำหรับจุ่มล้างผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรเพื่อฆ่าเชื้อ และป้องกันเชื้อรา ซึ่งควรล้างออกด้วยน้ำสะอาดอีกครั้งหากนำมาปรุงอาหาร

ข้อมูลความเป็นอันตราย

• เมื่อละลายน้ำจะแตกตัวให้ไฮโดรเจนไอออน มีฤทธิ์เป็นกรด
• มีฤทธิ์กัดกร่อนโลหะ
• หากสัมผัสกับวัสดุที่มีเซลลูโลสจะทำให้เกิดการติดไฟ และควันพิษ
• สลายตัว และระเหยได้ง่ายเมื่อสัมผัสกับความร้อน และแสง ทำให้เกิดไอของไฮโดรเจน และไนโตรเจนไดออกไซด์

ข้อมูลความปลอดภัย

• ห้ามดื่มกิน เนื่องจากจะทำให้เกิดการระคายเครื่องต่อเยื่อบุทางเดินอาหาร เยื่อบุอักเสบ เป็นแผลในระบบทางเดินอาหาร เลือดออก อาเจียนเป็นเลือด และเกิดอาการช๊อค
• ห้ามสูดดม และหากมีการสูดดมไอระเหยจะทำให้เกิดอาหารแสบจมูก แน่นหน้าอก มีอาการระคายเคืองในระบบทางเดินหายใจ โดยเฉพาะไอระเหยของไนโตรเจนไดออกไซด์เมื่อเข้าสู่ระบบทางเดินหายใจจะทำให้เกิดความเป็นกรดขึ้น
• ระวังห้ามสัมผัสกับกับจะทำให้ตาแดง เยื่อบุตาอักเสบ หากได้รับในปริมาณความเข้มข้นมากๆ และระยะการสัมผัสที่นานพอจะทำให้ตาปอดได้
• ระวังการสัมผัสกับผิวหนัง หากสัมผัสในความเข้มข้นน้อยจะเกิดการระคายเคือง หากมีความเข้มข้นมากจะทำให้ผิวหนังแดง อักเสบ และเป็นแผลได้ง่าย
• การสัมผัสกับตาหรือผิวหนังให้รีบล้างออกด้วยน้ำสะอาดทันที หากมีอาการแสบ อักเสบ และระคายเคืองมากให้รีบพบแพทย์
• การปฏิบัติงานหรือผู้ที่เกี่ยวข้องโดยรอบ ควรสวมชุดป้องกันสารเคมี ผ้าปิดจมูก แว่นตากันสารเคมี สวมถุงมือ รองเท้าบูท ซึ่งสิ่งเหล่านี้ต้องป้องกันไอระเหยของกรด และสารละลายกรดได้

การจัดเก็บ

• เก็บในภาชนะแก้วหรือพลาสติก ในที่ห่างจากแสง และแหล่งความร้อน ประกายไฟ และมีการระบายอากาศที่ดี
• เก็บให้ห่างจากสารที่เข้ากันไม่ได้ เช่น สารประกอบเซลลูโลส ด่าง โลหะต่างๆ และหากเป็นกรดไนตริกเข้มข้นควรเก็บ